به گزارش ندای تجن به نقل از هفته‌نامه اقتصادی حساب‌روز- منطقه آزاد به ناحیه صنعتی ویژه در خارج از مرز گمرکی که تولیداتش جهت‌گیری صادراتی دارند، گفته می‌شود؛ در واقع منطقه آزاد قلمرویی است که غالباً در داخل یا مجاورت یک بندر واقع شده که در آن تجارت آزاد با سایر مناطق جهان مجاز شناخته شده است.
ظرفیت سرزمینی هر منطقه با توجه به پتانسیل‌های موجود در بخش‌های مختلف آن در زمینه جهت‌گیری و ایجاد منطقه آزاد و ویژه است؛ دادن امکانات ویژه نظیر برخی مجوزها، پروانه‌های ساخت و ساز و اعطای زمین برای سرمایه‌گذاری در این مناطق متفاوت از سایر مناطق در نظر گرفته شده تا سبب افزایش رغبت و تمایل سرمایه‌گذار شود.
ایجاد یک منطقه آزاد، امتیازات ویژه‌ای را می‌تواند به همراه داشته باشد از جمله این امتیازات می‌توان به ایجاد فرصت‌های اشتغال در داخل و خارج و جذب سرمایه‌های خارجی و همچنین کمک به کشور برای ورود به بازارهای جهانی و گسترش صادرات اشاره کرد.
به همین دلیل، امکانات و تسهیلات قانونی، شرایط مساعدی را جهت سرمایه گذاری‌های اقتصادی و زیر بنایی برای حضور فعالان اقتصادی در مناطق آزاد مهیا کرده است اما آنچه که از عملکرد مناطق آزاد کشور تاکنون مشاهده شده این است که این مناطق نتوانسته اند در جهت بهبود و تقویت تولید و صادرات گام های مؤثری بردارند، بلکه به واسطه معافیت هایی که در اختیار داشته اند، آسیب°هایی از این رهگذر برای اقتصاد کشور ایجاد کردند که نظام اقتصادی کشور را با پدیده افزایش واردات و شبه قاچاق مواجه کرده است.
نگاه سیاسی به منطقه آزاد در کمین مازندران
دکتر مهدی بشارتده سلوطی دکترای اقتصاد کشاورزی گرایش سیاست و توسعه در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: متاسفانه با نگاه سیاسی دولت قبل و نمایندگان پیشنهاد افزایش صد در صدی مناطق آزاد در مازندران وارد مجلس شد.
وی افزود: توجیه ارائه شده مبنی بر این است که منطقه آزاد موجب توسعه یک استان می‌شود آيا تاکنون مناطق آزاد در استان‌های دیگر توسعه ایجاد کرده که در مازندران شاهد توسعه باشیم؟
این دکترای اقتصاد کشاورزی گرایش سیاست و توسعه تصریح کرد: در حال حاضر 7 منطقه آزاد با وضعیت بسیار نامطلوب در کشور داریم از جمله موضوع بیکاری، عدم اجرای عدالت، نابرابری‌ها، فساد و رانت در این مناطق رواج دارد.
بشارتده سلوطی ادامه داد: طرح افزایش منطقه آزاد آیا برآورد هزینه شد که چقدر درآمد دارد؛ استاندارهای فرهنگی، اجتماعی و زیست‌محیطی لحاظ شد.
وی خاطرنشان کرد: تنها مولفه‌ای که می‌تواند برتری یک منطقه آزاد را نشان دهد نسبت صادرات به واردات خواهد بود؛ ما در حال حاضر در هیچ‌کدام از مناطق آزاد مازندران این نسبت را بیشتر از یک نداریم یعنی واردات بیشتر از صادرات است.
این دکترای اقتصاد کشاورزی گرایش سیاست و توسعه با تاکید بر ظرفیت انبوه و پتانسیل بالای کریدور شمال به جنوب بیان کرد: به جای صرف هزینه‌های مختلف در مورد منطقه آزاد می‌توان بر روی ارتباط شمال و جنوب مانور داد تا با این حرکت سازنده اتفاق مثبتی در زمینه ارتباط با دریای آزاد برای پویایی بیشتر استان رقم بخورد.
منطقه آزاد مکانش مناسب اما زمانش مناسب نیست
محسن طالبی شلیمکی مشاور سرمایه‌گذاری و کسب و کارهای نوین در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: موضوع منطقه آزاد مازندران در این سال‌ها به نکته مبهمی رسید که تمام کارشناسان ما و همین‌طور مسئولین دنبال حل این مسئله هستند که آیا منطقه آزاد در مازندران ایجاد شود یا خیر.
وی افزود: ابهامی که خیلی از افراد علاوه بر مزیت‌دار بودن این مسئله با شک و تردید مواجه هستند بنده به‌عنوان یک مشاور در حوزه سرمایه‌گذاری و کسب و کارهای نوین عرض می‌کنم منطقه آزاد دارای مزیت‌های بسیار زیادی بوده و کسی در این حوزه با ایجاد منطقه آزاد مخالف نیست.
مشاور سرمایه‌گذاری و کسب و کارهای نوین ادامه داد: اما نکته اینجاست که آیا در این زمان با توجه به شرایط تولیدی که در کشور وجود دارد این مسئله به نفع تولید و به نفع جامعه خواهد بود؛ اگر به‌طور ظاهری و در کوتاه مدت ببینیم شاید در مدت کوتاهی در مصرف کننده این حس القا شود که ورود یکسری تولیدات در دسترس و ارزان خواهد بود اما موضوع منطقه آزاد و واردات اجناسی که در داخل تولید خواهد شد در این زمان و این شرایط که تولید در حال جان گرفتن و باور به بهره‌گیری از توان داخلی است که به نفع تولیدکننده و جامعه نخواهد بود.
طالبی خاطرنشان کرد: از طرفی چون تولیدات ما وابسته به زنجیره‌های دیگری است؛ پس بسیاری از اصناف متصل به تولید و کسب و کارهای کوچک و متوسط دچار زیان خواهند شد.
وی تاکید کرد: از آنجا که یکی از مهم‌ترین اهداف مناطق آزاد به‌واسطه قرارگیری آنها در نقاط مرزی و محروم مطابق با آنچه که در قانون مناطق آزاد آمده فرایند رشد و آبادانی در این مناطق و محرومیت‌زدایی از این مناطق و حتی شهرها و روستاهای همجوار آنها بوده است.
مشاور سرمایه‌گذاری و کسب و کارهای نوین بیان کرد: با مدیریت ناصحیح این امتیاز به بحران تورم منجر خواهد شد چراکه به دلیل خاص شدن منطقه قیمت‌ها هم خاص خواهد شد، واردات خاص خواهد شد، تولید سردرگم و طبقه محروم همچنان محروم خواهند ماند.
ایجاد منطقه آزاد به شرط صادرات بیشتر!!
دکتر محمد نصرالهی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد بابل در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه اگر منطقه آزاد باعث تجارت با کشورهای شمالی شود؛طرح خوبی خواهد بود، اظهار کرد: منطقه آزاد باید باعث صادرات بیشتر نسبت به واردات شود که نیازمند آماده‌سازی مناسب است به‌طور مثال منطقه آزادی را می‌خواهیم که وارد کننده نباشد این کار شاید توازن استان را به هم بزند.
وی افزود: در حال حاضر با نداشتن برنامه درست و زیر ساخت لازم منطقه آزاد فقط قیمت‌ها از جمله زمین و خانه را جابه‌جا می‌کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد بابل تصریح کرد: ما می‌خواهیم محصول کشاورزی صادر کنیم آیا این زمینه ایجاد کردیم که تولید کننده باشیم حالا نه لزوما محصولات صنعتی همین مواد غذایی را بتوانیم درست بسته‌بندی کرده و درست کار شود که نکردیم.
سرنوشت ایجاد منطقه آزاد بدون زیرساخت در مازندران خوب نیست
دکتر قاسم نوروزی عضو هیئت علمی دانشکاه آزاد قائمشهر در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اینکه ما شاهراه آبی داریم که می‌توانیم خیلی از محصولات را به کشورهای دیگر صادر کنیم، گفت: اگر ایجاد منطقه آزاد تجاری فقط برای واردات نباشد ما تبدیل می‌شویم به یک منطقه آزاد تجاری که توازن بین صادرات و واردات وجود دارد.
وی افزود: منطقه آزاد بهانه‌ای شود که به یک بازار متمرکز تجاری، به یک قطب تولید کننده و صادرات تبدیل شویم.
عضو هیئت علمی دانشکاه آزاد قائمشهر خاطرنشان کرد: در بازار جهانی وقتی می‌گوییم بازار متمرکز تجاری جهانی یعنی بازاری که تمام امکانات صدور یک محصول را فراهم کند پس اگر با ایجاد منطقه آزاد تجاری بازار متمرکز ایجاد شود می‌توان با کشورهای منطقه قراردادهای تجاری بسته و بازار مشترک تجاری ایجاد کنیم.
مدیریت و برنامه‌ریزی درست و به‌جا در زمینه ایجاد منطقه آزاد امری ضروری برای مازندران خواهد بود بنابراین صرف اضافه شدن مناطق به استان سرسبز مازندران ملاک توسعه نیست چراکه فقط می‌توان افزایش قیمت املاک و زمین‌ها را در منطقه شاهد باشیم.
این گزارش با نگارش خانم «بهناز مقدس» در هفته نامه اقتصادی حساب روز منتشر شده است که به دلیل اهمیت موضوع و زیبایی محتوای گزارش با کمی تغییرات در پایگاه خبری ندای تجن منتشر شده است.
