به گزارش ندای تجن-گفت‌وگوی ما را با دکتر برزگر بخوانید:
قله دماوند دارای ارزش و جاذبه طبیعی و ملی ماست به‌طوری که قرار بود در سال 99 ثبت جهانی شود؛ اما علی‌رغم فرصت پیش‌آمده برای ثبت این جاذبه بین‌المللی گردشگری متأسفانه در بهمن‌ماه همان سال به دلیل عدم همکاری مسئولان محلی متوقف شد، آیا شما راهکاری یا برنامه‌ای برای ثبت این جاذبه طبیعی دارید؟
در سال 99 طرح امکان‌سنجی ثبت جهانی دماوند به دلیل دست‌اندازی‌های موجود در امتیازدهی در مرحله بعد از گنبدهای نمکی قرار گرفت که بعد از پیگیری اداره کل با همکاری جامعه فرهیختگان استان در اولویت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی قرار گرفت و منتظر تخصیص اعتبار برای آغاز روند پرونده هستیم.
در این مدت اطلاعات لازم را از طریق پژوهش و تعامل با فرهیختگان استان برای تسهیل پیشرفت در تهیه پرونده ثبت جهانی قله جمع‌آوری و به اداره کل ثبت آثار وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ارائه کردیم.
در حال حاضر برای فروش محصولات صنایع‌دستی که برخی از آنها مهر اصالت یونسکو هم دارند مشکل داریم، برنامه یا راه کاری برای این موضوع دارید؟
بله همان‌طور که می‌دانید صنایع‌دستی مازندران معرف فرهنگ هنر ماست و به‌نوعی شناسنامه استان است، می‌توان گفت مشکلات حوزه صنایع‌دستی یک موضوع چندبعدی است؛ در ابتدا این را بگویم که لازم است تا هنرمندان ما برای معرفی کار هنری خود تلاش داشته باشند، به‌عنوان نمونه ما به سهم خود اقداماتی برای معرفی آثار در اداره کل، راه‌اندازی نمایشگاه مجازی صنایع‌دستی، خرید محصولات دارای نشان ملی و یونسکو از هنرمندان، معرفی آنان برای حضور در نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها، معرفی سایت‌های صنایع‌دستی و همین‌طور کلاس‌های آموزشی در راستای کسب‌وکارهای سودمند، بازاریابی و بسته‌بندی و تبلیغات انجام دادیم.
در اینجا هنرمندان نیز باید تلاش کنند با فعالیت منسجم گروهی و حمایت از یکدیگر، کار کنند، رقابت‌های خود را در کنار رفاقت داشته باشند و در کنار آن تشکل‌های صنفی صنایع‌دستی می‌توانند با گالری‌ها ارتباط برقرار کنند تا از این طریق آثار خود را برای فروش به گالری‌ها ببرند.
البته در تمامی شهرهای استان فروشگاه‌های صنایع‌دستی داریم که هنرمندان می‌توانند آثار خود را به آنجا هم عرضه کنند و در تبلیغ و میزان فروش فروشگاه هم سهیم باشند؛ موضوع دیگر نوع بسته‌بندی محصول هنری است که در اینجا هنرمندان توانمند ما می‌توانند با زیبا کردن بسته‌بندی محصولاتشان، آن را با قیمت مناسب به مردم به‌صورت فانتزی و دلپذیر عرضه کنند.
یک‌سری کلاس‌های آموزشی از سوی اداره کل فنی و حرفه‌ای استان برگزار می‌شود که هنرمندان می‌توانند کار با نرم‌افزارهای مختلف را بیاموزند و بتوانند با این نرم‌افزارها برای خود کلیپ تبلیغاتی درست کنند؛ البته می‌توانند از همکاری رسانه‌ها هم بهره‌مند شوند تا با این شیوه بهتر و بیشتر محصول خود را معرفی کنند.
بارها در گفتگو با رسانه‌ها درباره زیرساخت‌های حوزه گردشگری صحبت کردید که یکی از مهم‌ترین آنها، راه و جاده‌های استان است که متأسفانه امکانات لازم را برای پذیرش مسافران ندارد، در این زمینه با ادارات مرتبط جلسه یا برنامه مشترک داشتید یا دارید؟
بله ما جلسات متعددی با راهداری، اداره کل حمل‌ونقل و پایانه‌های استان و اداره کل مسکن و شهرسازی در قالب ستاد خدمات سفر و…داشتیم که برای ورود مسافران و گردشگران اقدامات زیرساختی جاده‌ها پیگیری شود؛ البته خوشحالیم که این موضوع موردتوجه معاونت عمرانی استانداری مازندران نیز هست و در خبری به شهرداران اعلام کردند تا برای ایام نوروز معابر شهرها را ساماندهی کنند و اقداماتی برای طراحی شهر و المان‌های نوروزی داشته باشند.
برخی از اقدامات زیرساختی نیز مربوط به راه‌های روستایی مازندران می‌شود به‌ویژه مناطقی که گردشگرپذیر و دارای بوم‌گردی است که باتوجه‌به اهمیت رسیدگی به این معابر تلاش خود را برای آگاهی‌رسانی و مطالبه‌گری در این حوزه می‌کنیم.
نیاز به ساختن یک فرهنگ جدید متناسب با گردشگرپذیری داریم
فرهنگ مسافرپذیری در استان مازندران مناسب نیست و بازاریان و اصناف در برخورد با مسافران بر قیمت کالا و محصولات خود می‌افزایند، در این زمینه چه کاری می‌توان انجام داد؟
به نظرم ما و همه دستگاه‌های مرتبط و اقشار مختلف مردم و در کل جامعه ابتدا بهتر است بدانیم که فرهنگ رفتار با گردشگر اصلی‌ترین و مهم‌ترین جذب گردشگر و بالابردن رضایت آن است، این موضوع موردتوجه برنامه‌ریزان گردشگری است که رفتار جامعه میزبان برای رشد و توسعه گردشگری و انتخاب یا عدم انتخاب یک مقصد ویژه مؤثر است که در اینجا باز هم به نقش تمامی آحاد جامعه در فرهنگ‌سازی بازمی‌گردیم که در رأس آنها نهادهایی که اعتبار و منابع مالی برای ترویج و فرهنگ‌سازی دارند، قرار می‌گیرد.
اگر همکاری تمامی دستگاه‌های فرهنگی هنری به‌صورت منسجم با نگاه گردشگری باشد می‌توانیم شاهد افزایش آگاهی جامعه نسبت به فرهنگ رفتار با گردشگر باشیم؛ به عبارتی ما نیاز به ساختن یک فرهنگ جدید متناسب با گردشگرپذیری هستیم که گام‌هایی در این راستا برداشته شده و همه دارند تلاش می‌کنند اما نیاز به انسجام و هماهنگی بیشتر با یکدیگر داریم.
هرکدام از نهادهای مرتبط در حوزه کاری خود می‌توانند به حفظ انسجام کمک کنند تا آگاهی زیست‌محیطی جامعه ارتقا یابد و فرهنگ شناسایی، معرفی و حفاظت از آثار تاریخی در میان اقشار مختلف جامعه رشد کند به عبارتی هر فردی خودش حافظ و نگهبان آثار و تاریخ مازندران باشد و همراه با علاقه‌مندی در این حوزه قدم بردارد.
معرفی آثار تاریخی، طبیعی و ناملموس استان مازندران با همکاری و مشارکت استارتاپ‌ها
برخی از کارشناسان عقیده دارند که لازم است تا معاونت میراث‌فرهنگی استان داشته‌های تاریخی استان مانند بناها و ساختمان‌های قدیمی و آب‌انبارها و…را برای جذب گردشگری فعال کند، شما چه نظری درباره این موضوع دارید؟
در این راستا ما برای معرفی آثار تاریخی، طبیعی و ناملموس استان مازندران با همکاری و مشارکت استارتاپ‌ها و پلتفرم‌های جدید اقدام کردیم که در سال 97 نخستین رویداد گردشگری در بخش استارتاپ‌ها برگزار شد و در حال حاضر استارتاپ‌هایی در حوزه معرفی مناطق دیدنی استان و اقامتگاه‌ها و بوم‌گردی‌ها فعال هستند اما نیاز به گسترش فعالیت در این حوزه داریم.
در کنار آن اقداماتی برای واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی انجام شد تا متناسب با شأن و منزلت برای بهره برداری از آنها اقدام شود و زمینه حضور توده مردم در بناهای تاریخی تا حدودی فراهم شد؛ در حال حاضر برخی از بناهای تاریخی ما در اختیار برخی از ادارات استان قرار دارد که در اینجا نیاز به همفکری و همکاری مسئولان و قانون‌گذاران داریم.
درباره ایجاد شهرک‌های هنری توریستی در غرب مازندران بیشتر توضیح می‌دهید؟
روستاها و شهرهای ملی صنایع‌دستی به‌عنوان مکانی با ویژگی‌های تولید، فروش، عرضه و هویت صنایع‌دستی دارند و حداقل 50 صنعت گر در آنها مشغول به کار هستند، این روستاها و شهرها در شورای راهبردی صنایع‌دستی که در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار می‌شود، انتخاب و ثبت می‌شوند و سالانه مورد ارزیابی قرار می‌گیرند؛ شاخص‌های انتخاب و ارزیابی نیز تعداد آموزش‌های عمومی و تخصصی شاغلین، جشنواره و بازارچه برگزار شده است که در کنار آن، نمایشگاه‌ها، فروشگاه‌ها، رویدادهای بومی و ملی، میزان تولید و بسته‌بندی صادرات و پتانسیل‌های گردشگری از قبیل بوم‌گردی، هتل، موزه و مکان‌های باستانی و تاریخی دارای پتانسیل هستند.
در حال حاضر 2 روستا که یکی از آنها در «سلیم‌آباد تنکابن» با عنوان روستای ملی «سفال» و دیگری در «بابل» روستای درزی‌کلای آخوندی پایین با عنوان روستای ملی «حصیر» ثبت شد؛ دو شهر «بهشهر» با عنوان شهر ملی «گلیچ بافی» و «آلاشت» با عنوان شهر ملی «جاجیم» ثبت شده است؛ در تلاش هستیم تا با تلفیق گردشگری و صنایع‌دستی با عنوان شهرک‌های هنری توریستی به جذب گردشگر اقدام کنیم.
در زمینه دریافت بودجه 1402 در زمینه رشد و پیشرفت گردشگری مازندران آیا اقدامی انجام داده‌اید؟
برای ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز تأسیسات و اماکن گردشگری مبلغ 11 میلیارد تومان در سال جاری هزینه شده است و در حال پیگیری برای افزایش اعتبار در سال آینده هستیم.
برگزاری تور گردشگری شهری و روستایی در ایام نوروز
راهنمایان گردشگری نوک پیکان جذب گردشگر در استان هستند، آیا برنامه‌ای برای حمایت بیشتر از این قشر و توجه به آنها دارید؟
بله درسته ما هم به حضور و همکاری راهنمایان گردشگری در زمان اوج ترافیک مسافران نوروزی و سایر فصول نیاز داریم، در واقع آنها معرف فرهنگ، آداب‌ورسوم و ارزش‌های استان ما هستند؛ همان‌طور که می‌دانید مسافران در زمان همراهی با تورها به شناخت مفیدی درباره فرهنگ، تاریخ، سلایق و ارزش‌های مردم شهرهای مختلف استان می‌رسند که برای ما ارزشمند است و جا دارد که جلسات هم‌اندیشی با این قشر داشته باشیم تا هم از نظرات و پیشنهادها آنان استفاده کنیم و هم دغدغه‌های آنان را بشنویم.
البته در ستاد خدمات سفر برنامه‌ای برای برگزاری تور گردشگری شهری و روستایی همراه با ایام نوروزدر نظر گرفتیم تا از ظرفیت و توانمندی راهنمایان استفاده کنیم و در کنار آن نمایشگاه‌های مختلف باید در فضای کاری خود غرفه‌ای به راهنمایان گردشگری اختصاص دهند تا برای معرفی خود و برنامه‌های‌شان اقدام کنند که در نمایشگاه گردشگری تهران این فضا در اختیار راهنمایان قرار داده شد.
لازم به ذکر است که دفاتر مسافرتی ملزم هستند که از راهنمایان گردشگری دارای مجوز در برگزاری تورهای مسافرتی استفاده کنند و در پایان راهنمایان با حضور در انجمن حرفه‌ای راهنمایان گردشگری می‌توانند مطالبات خود را از طریق همین انجمن پیگیری کنند و ما هم حمایت می‌کنیم.
برنامه‌ای برای جذب گردشگر در شرق استان دارید؟
ما نیازمند نوعی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مدیریتی برای توزیع گردشگران در مناطق روستایی استان هستیم؛ چون باتوجه‌به استقبال گسترده گردشگران در مرکز و غرب استان، مسئله توزیع گردشگران باتوجه‌به نواحی روستایی شرق استان موردتوجه همکاران ما در اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است.
بررسی‌های اولیه ما در اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نشان می‌دهد که گردشگرانی که وارد استان می‌شوند هیچ برنامه‌ای برای گشت‌وگذار در شهرها و روستاهای استان ندارند تا از آن طریق وارد مناطق روستایی و کوهستانی شرق استان شوند، ما هم آگاه هستیم که این موضوع معضلات بسیاری برای مردم منطقه ایجاد کرده است؛ مسلماً این نوع گردشگری روستایی یا بوم‌گردی برنامه‌ریزی‌نشده، استمرار و پایداری گردشگری را به مخاطره می‌اندازد به‌طوری‌که ممکن است سبب تخریب محیط‌زیست از یک سو و تبعات نامطلوب فرهنگی، اجتماعی و پیامدهای ارزشی باشد یا حتی موجب رنجش جامعه محلی شود.
در همین راستا برنامه‌هایی برای معرفی جذابیت‌های زندگی روستایی و تدوین شناسنامه گردشگری کشاورزی، حفظ عقبه فرهنگی و تاریخی منطقه، جلب مشارکت و توانمندی‌های تمامی اقشار به‌ویژه بانوان در سطح روستا، شناسایی جاذبه‌ها و پتانسیل‌های گردشگری و پهنه‌بندی از ظرفیت کشاورزی و منطقه‌ای با ابعاد زراعی و باغی، تهیه نقشه توسعه گردشگری کشاورزی در شرق استان، ایجاد فرصت‌های آموزشی برای گردشگران و بازدیدکنندگان، برنامه‌ریزی در حوزه گردشگری خوراک و ورزشی و طبیعت‌گردی، گیاهان دارویی، دامداری سنتی و صنعتی در مراتع و جنگل‌های شرق استان هستیم.
گفت‌و گو:نداکلائی
